Behulpzaam zijn vanuit gemis versus behulpzaam zijn vanuit gezonde zelfliefde.
Een ander plezieren, jezelf wegcijferen. Het staat hoog aangeschreven in onze maatschappij.
Ook vanuit diverse religies word je aangespoord om jezelf opzij te zetten ten gunste van anderen. Wanneer je vrouw bent, is dat nog eens extra. Van vrouwen wordt nog vaak verwacht dat ze zichzelf wegcijferen ten gunste van het gezin.
Deze maatschappelijk hoge waardering van wegcijferen en/of behulpzaam zijn heeft mij danig in de weg gezeten bij het onder ogen zien en overkomen van mijn please gedrag.
Ik meende dat ik gewoon een aardig mens was en het goede deed en begreep in wezen niet waarom ik me dan zo verschrikkelijk voelde in mezelf.
Ik vond daar ook van alles van. Ik vond mezelf moeilijk, ondankbaar, ontevreden en voelde me schuldig en schaamde me dat ik niet blijer was met wat ik had. Ik twijfelde altijd aan mezelf.
Voortdurend was ik aan het vechten tegen dat gevoel tekort te schieten en was ervan overtuigd dat er iets goed mis was met mij.
Pleasegedrag is echter duidelijk iets anders dan echt behulpzaam zijn en ik verwarde die twee met elkaar.
Vechten, vluchten, bevriezen en pleasen
Het verschil zit hem in de reden waarom je behulpzaam bent. Pleasen is een overlevingsstrategie.
Er zijn vier overlevingsstrategieën:
Vechten, vluchten, bevriezen en als laatste redmiddel pleasen.
Het zijn automatische biologische reacties op een situatie die als onveilig wordt ervaren. In eerste instantie zijn vechten of vluchten de aangewezen reacties bij ervaren onveiligheid. Soms werkt dat echter niet voldoende en dan is er de optie bevriezen.
Bevriezen is in feite doen of je dood bent zodat je niet meer dood gemaakt zal worden. In ons dagelijks leven waarin de onveilige situaties lang niet meer altijd met het risico met zich meebrengen daadwerkelijk gedood te worden, kan bevriezen de vorm aannemen van bijvoorbeeld niet onthouden wat er is gezegd, niet reageren op wat er wordt gezegd, een situatie negeren, de waarheid niet onder ogen zien, je terugtrekken in jezelf.
In alle drie bovengenoemde situaties ga je uit contact om je binnenwereld te beschermen.
Laatste redmiddel
Als geen van de drie manieren afdoende werkt om meer veiligheid te garanderen en de situatie nog steeds als onveilig wordt ervaren, blijft er maar één andere optie over en dat is meebewegen, oftewel pleasen.
Je blijft dan wel in contact, maar op voorwaarden van de ander. Je gaat je aanpassen en je gaat doen wat je denkt dat de ander wil. Zo val je zo min mogelijk op en loop je zo min mogelijk risico weer in een onveilige situatie te komen en je hoopt dat er op die manier toch in je behoefte zal worden voorzien.
Die behoefte kan van alles zijn. Dat je wordt gewaardeerd, aandacht krijgt, liefde krijgt.
Gewoonte
Dit pleasen wordt een gewoonte, waarbij je alleen maar gericht bent op de ander en jezelf op een tweede plan zet, of soms zelfs op geen enkel plan. Alles en iedereen gaat altijd vóór jouw behoeften en verlangens. Net zo lang tot je geen idee meer hebt wie jij bent, waar jij bent en wat jij wilt.
Erkenning
Pleasers doen dus alles voor een ander om maar aardig gevonden te worden, erbij te horen, goedgekeurd te worden.
Het lastige is dat dit gedrag vaak de goedkeuring van de omgeving krijgt, waardoor de pleaser het gevoel krijgt goed bezig te zijn en bevestigd wordt in de juistheid en gewenstheid van haar gedrag.
Pleasers worden vaak als fijne werknemers gezien. Niets is hun te veel. Je vraagt iets en ze doen het, ze werken over zonder mopperen.
Pleasers worden vaak als fijne vrienden gezien. Ze doen alles voor je. Je hoeft het maar te vragen en ze staan klaar.
Pleasers worden vaak als fijne partners gezien. Vaak is er weinig ruzie en zijn er weinig conflicten in de relatie. De partner wordt in de watten gelegd evenals de kinderen.
Natuurlijk is dit wat generaliserend, maar de tendens is wel zo dat pleasers vaak makkelijke mensen in de omgang zijn. Ze zijn moeilijk voor zichzelf, maar die innerlijke strijd zien mensen niet aan de buitenkant.
Innerlijke strijd
Door de waardering die je als pleaser krijgt in de buitenwereld, plus de maatschappelijke morele goedkeuring, houd je jezelf voor dat je goed bezig bent, ondanks dat het wringt vanbinnen.
Je vindt het al heel snel egoïstisch van jezelf als je ‘nee’ zegt of iets doet of laat wat een ander niet fijn vindt.
Je plooit jezelf in allerlei bochten om ervoor te zorgen dat de ander krijgt wat hij wil.
Vanbinnen ben je echter doodongelukkig en verlang je ernaar om je eigen behoeften en verlangens ook vervuld te zien. Tegelijk ontken je echter die behoeftes vanwege de goedkeuring van je omgeving.
Wat er overblijft is dat gevoel van onrust, onvrede, van niet gelukkig zijn tot soms zelfs depressie en zelfmoordneigingen aan toe.
Dit ga je zelf bestempelen als ondankbaarheid, moeilijkdoenerij en ‘ontevredenheid terwijl je toch niets te klagen hebt’.
Onecht
In werkelijkheid is het zo dat je behulpzaam doet, maar dat niet vanuit je hart bent. Je doet het om er iets voor terug te krijgen.
In wezen ben je dus onecht en oneerlijk.
Je spiegelt de buitenwereld iets voor wat niet de werkelijkheid is en daarom voel je die onvrede en die onrust.
Je binnenkant is niet in overeenstemming met je buitenkant
Werkelijk behulpzaam zijn
Wat er nodig is om werkelijk behulpzaam te kunnen zijn vanuit je hart en niet vanuit gemis, is zorgen dat je die leegte en behoefte in jezelf opvult.
Daar zijn een aantal stappen voor nodig.
- Jezelf op de eerste plaats te zetten
- De dieperliggende oorzaken van je please gedrag achterhalen, erkennen en doorvoelen zodat je ze kan loslaten
- Ontdekken wat jouw behoeften en verlangens zijn
- Jezelf gaan geven wat je van de ander wilt krijgen
- Je grenzen leren herkennen en je eraan houden
- ‘Nee’ leren zeggen
- Jezelf gaan waarderen, voor jezelf gaan zorgen, tijd voor jezelf nemen
- Je behoeftes en verlangens op een heldere, liefdevolle manier leren communiceren
Dit zal je een stevige basis in jezelf geven waardoor je veel beter zult gaan voelen wanneer je werkelijk behulpzaam kan zijn en wanneer je in feite gebruikt wordt door anderen.
Vanuit die stevige basis, zal ook de onrust en twijfel steeds meer verdwijnen.
Je zult gaan merken dat die maatschappelijke goedkeuring en het morele verplichtingsgevoel minder vat op je zullen hebben en dat je veel beter zult kunnen onderscheiden wanneer je hulp werkelijk nodig is en wanneer niet.
Ware behulpzaamheid kan alleen ontstaan vanuit een stevige basis van zelfliefde en zelfzorg.
Herken je hier iets in? Worstel je zelf met de grens tussen pleasen en werkelijk behulpzaam zijn? Heb je een vraag? Aarzel niet om je vraag te sturen of een afspraak te maken voor een gratis verkennend gesprek via de contactpagina. Ik kijk en denk graag met je mee.