- Ben jij degene die direct klaar staat als je partner of een vriend(in) zich niet goed voelt of een probleem heeft?
- Zeg je al gauw ‘ja’ als collega’s hun werk naar jou toeschuiven?
- Merk jij dat je meteen alles uit de kast trekt om een slechte bui van je partner of collega te verbeteren?
- Als iemand je vraagt om iets te doen, durf je dan geen nee te zeggen?
- Als iemand iets niet doet op de manier waarop jij vindt dat het gedaan moet worden, doe je het dan zelf maar weer?
Als je dit herkent, dan doe je dat waarschijnlijk zonder er erg in te hebben. Je bent het gewend en doet dit al van jongsafaan.
Je kent niet anders. En waarschijnlijk krijg je er ook waardering voor en vind je omgeving je een topvrouw die voor iedereen klaar staat.
En tegelijk, als je er goed over nadenkt, betekent het ook dat jij niet kunt doen wat je graag wilt doen, dat je eigenlijk geen tijd meer overhoudt om voor jezelf te zorgen, voldoende rust te nemen, leuke dingen te doen waarvan je oplaadt.
Parentificatie
Als jij je heel snel overal voor verantwoordelijk voelt dan is de kans groot dat je in je jeugd te veel verantwoordelijkheid hebt gekregen die normaal gesproken niet op jouw bordje terecht had moeten komen. Dit noem je met een duur woord: Parentificatie.
Je kunt het zien als een rolverwisseling of een soort grensvervaging tussen ouder en kind.
Dit kan bijvoorbeeld zijn ontstaan wanneer een van je ouders ziek was en jij als kind langdurig huishoudelijke taken op je hebt genomen die niet hoorden bij jouw ontwikkelingsniveau.
Het kan ook zijn ontstaan doordat een of beide ouders een verslavingsprobleem hadden waardoor jij veel verantwoordelijkheden hebt moeten overnemen en voor je ouder bent gaan zorgen en hen bent gaan beschermen.
Emotionele verwaarlozing
Echter, ook wanneer je emotioneel niet krijgt wat je nodig hebt als kind kan dit leiden tot parentificatie. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren doordat je ouders zelf vroeger niet gekregen hebben wat ze nodig hadden en daar (onbewust) verdriet van hebben of pijn door lijden. Als kind kun je dit voelen en het kan zo onverdraaglijk voor je zijn dat je zoveel mogelijk voor je ouders gaat doen om hun pijn te verlichten. Daardoor verschuif je als het ware van kind positie naar volwassene positie. Dat is wat ik zelf gedaan heb in mijn jeugd.
Uit loyaliteit, liefde en vertrouwen deed je je uiterste best om het je ouders zo plezierig mogelijk te maken. Dit ging echter ten koste van een gezonde emotionele ontwikkeling van jouzelf. Codependentie patronen zijn een logisch gevolg hiervan.
Faalangst
Hieruit kan ook faalangst voorkomen, want als kind ben je niet in staat om de ouderrol op je te nemen, omdat je de benodigde ontwikkeling daarvoor nog niet hebt.
Daardoor zul je regelmatig het gevoel hebben gehad te falen. En dat kan weer schuldgevoelens tot gevolg hebben gehad.
Boos
Wat vaak ook meespeelt is boosheid omdat je als kind heus wel voelt dat je niet krijgt wat je nodig hebt. Die boosheid mag er echter niet zijn en wordt diep weggestopt waar het zijn eigen leven gaat leiden.
Vrienden met je moeder
Een andere vorm kan zijn dat een van je ouders niet voldoende afstand heeft gehouden om jou je eigen weg te laten vinden. Dit speelt vooral in de puberteit. De ouder die zich als het ware vastklampt aan jou als kind en verwacht dat je alles vertelt en dat je een beste vriendin bent, kan schadelijk zijn voor jou als puber in het vinden van je eigen weg.
Gevolg
Het gevolg is dat jij automatisch taken en verantwoordelijkheden op je neemt, ook als het eigenlijk te zwaar voor je is. Oververmoeidheid, stress en burn-out komt relatief vaak voor bij volwassenen die als kind geparentificeerd zijn. Wanneer je namelijk ‘nee’ zegt, protesteert onmiddellijk je innerlijke kind, dat zich schuldig voelt of bang of iets anders wat je vroeger zou hebben gevoeld als je niet had gedaan wat je op je genomen had.
Dit kind in jou is degene die geheeld moet worden, want de volwassene in jou weet vaak best dat je te veel hooi op je vork neemt en dat je vaker nee zou moeten zeggen.
Innerlijk kind werk kan hierbij heel behulpzaam zijn.
Het is belangrijk te gaan ontdekken dat jij niet verantwoordelijk bent voor andermans werk, verantwoordelijkheden en gevoelens. En dat je wel verantwoordelijk bent voor jouw eigen verantwoordelijkheden zoals goed zorgen voor jezelf, jezelf waardevol voelen, je grenzen stellen, liefdevol met jezelf en je innerlijk kind omgaan.
Doorbreken van parentificatie: tips
Parentificatie is over het algemeen behoorlijk ingesleten in je gedrag en je gedachtepatronen. Daarom is het niet zo eenvoudig te doorbreken. Er zijn echter wel een aantal stappen die je kunt zetten om hier geleidelijk aan verandering in aan te brengen.
De eerste stap is bewustwording van jouw eigen behoeftes en gevoelens
Ben je nog niet zo goed in het voelen van je wat er in jou gebeurt, lees dan ook eens het artikel Verdrink jij in je emoties en Kun je iets doen aan emotionele verwaarlozing
Leer je eigen emoties (her)kennen en leer om erbij te zijn in plaats van ze te negeren en weg te redeneren. Dit vraag om weer in contact te komen met je lichaam en te gaan voelen wat er gebeurt in jouw lijf.
Vind je dit nog lastig dan kan het behulpzaam zijn om bijvoorbeeld een creatieve hobby zoals intuitief tekenen of schilderen op te pakken of een bewegingssport zoals tai chi of yoga. Maar ook dansen kan je helpen meer lichaamsgevoel te krijgen.
Zelfonderzoek
Als je aardig in contact met je gevoel bent, kun je je een situatie voor de geest halen die in feite te veel voor je was. Herinner je het gevoel dat je erbij had en ga na wat dat gevoel je wilde vertellen.
Stel jezelf de volgende vragen:
- Is dit echt mijn verantwoordelijkheid of heb ik dit naar mee toe getrokken?
- Wat hoop ik te krijgen door dit te doen?
- Hoe gedraagt de ander zich waardoor ik dit toch doe ook als ik het niet wil?
Zelfkennis is de sleutel naar verandering. Als je erachter bent dat het niet jouw verantwoordelijkheid is, kun je dit bespreekbaar maken.
Wees goed voor jezelf
Neem jezelf voor goed voor jezelf te gaan zorgen. Dan zul je ook eerder merken wanneer iets ten koste van jezelf gaat. Vraag je dagelijks af wat je nodig hebt en geef jezelf dat.
Bouw door de dag heen momenten van rust en ontspanning in, al is het maar 5 minuten tussen elke taak die je verricht, om even stil te zijn, een korte wandeling te maken, een kop thee te pakken. Doe liefst dagelijks iets wat je echt leuk vindt. Dat kan koken zijn, creatief bezig zijn, een boek lezen.
Werk aan nieuw gedrag
Stap voor stap aanleren van nieuw gedrag dat niet ten koste gaat van jou is ook belangrijk.
Het leren luisteren naar je Innerlijke Gids Systeem, dat je via je lichaam signalen geeft of iets wel of niet goed voor je is, kan daarbij heel behulpzaam zijn, evenals innerlijk kind werk, wat ik al eerder genoemd heb.
Door de oorzaken stap voor stap op te lossen en je lichaamssignalen te leren herkennen, kun je steeds bewuster keuzes gaan maken die goed voor jou zijn.
En het mooie is, dat als je keuzes maakt vanuit je Innerlijke Gids Systeem, je er ook zeker van kan zijn dat het voor de ander ook goed is, hoezeer die wellicht ook zal protesteren en proberen je een schuldgevoel aan te praten.
Wanneer het je lukt om niet meer vanuit een automatisme anderen te helpen, ben je vrijer in je keuze wie en wanneer je helpt. Daardoor hou je energie over en word je een krachtigere persoon met meer eigenwaarde en zelfliefde.
Als het je alleen of met hulp van vrienden of familie niet lukt, dan kun je ook hulp zoeken. Ik bied verschillende mogelijkheden naast mijn traject om specifieke punten waarop je vastloopt aan te pakken. Aarzel niet om contact op te nemen als je wilt weten wat de mogelijkheden zijn. In een gratis en vrijblijvend gesprek kijken we samen wat ik voor jou in jouw situatie kan betekenen.